Erst die Weltwirtschaftskrise, dann der Zweite Weltkrieg – mittendrin zwei junge Friesen in New York. Inge und Hermann sind unabhängig voneinander in die USA au...
Faan en taarep iin uun a gratst steed faan a wäärelt (1/6)
Clara Ketelsen mei ei muar! Hat leewet mä trii letj foomnen alian üüb Feer, mens a maan al uun New York eran as - jüst so üüs en mase öler nuurdfresken aanj faan a 1920er juaren. Diarmä´s nü entelk mäenöler lewe kön, waanert hat nü uk ütj: Iarst mä hingst an waanj tu a huuwen bi a Wik, leeder mä en skap faan Hamborig auer tu Ameerikaa. Hü at foomen Inge - dojütidjs fiiw juar ual - det amtjin faan´t letj Olersem üüb Feer auer tu´t laben Harlem, NYC belewet, det fertäält hat juaren leeder a enkeldring, Bente Faust. An hi begant, ualmam hör spöören tu schüken, üüb Feer an uun Ameerikaa.
A wichtigst beeftgrünjer tu detheer fulig:
Lorenz Braren: "Geschlechter-Reihen St. Laurentii-Föhr", buk 1 an 2 (Husum-Verlag)
Johann Lorenzen: "Geschlechter-Reihen St. Laurentii-Föhr", buk 3 (Husum-Verlag)
Reinhard Arfsten: "Chronik eines friesischen Dorfes - Süderende auf Föhr." (Selbstverlag)
"Die Nordfriesen und die nordfriesische Sprache in den USA - Robert Kleih", https://ferring-stiftung.de/2022/11/18/die-nordfriesen-und-die-nordfriesische-sprache-in-den-usa-robert-kleih/
A histoorisk fakten efterluket haa: Ute Maack an Yves Müller
"Feer tu New York. En stak faan´t ütjwaanrin." as en koproduksjuun faan NDR Sleeswig-Holstian an a Ferring Stiftung mä Honig & Gold.
Al dön fulgen fanst dü uun a ARD Audiothek: https://1.ard.de/Foehr_NewYork?sn=e1
An aueraal diar, huar´t ölers noch podcaster jaft.
--------
28:19
Diker, Jazz & Delicatessen (2/6)
Onerskiaselker kön´r jongenstidjen wel ei wees. Widjert Inge uun a "roaring twenties" uun New York apweekst, bubblegum tjaamlet an beeft a hüsing faan Harlem ambiwuuget, lewet Hermann üüb Feer. Hi as de maan, wat Inge ham leederhen mä befreit. Hi skal üüs kint üüb büürsteed halep, gungt tu faskin an spelet mä lööpern. Bullerbü leet grööte. Hermann sin grat breler san al uun New York - lung al ütjwaanert am an jaage a ameerikaansk druum beeft efter. Hermann witj dojütidjs noch goor ei, det uk hi ens uun New York lunigt.
A wichtigst beeftgrünjer tu detheer fulig:
Walter Lüden: "Föhrer Seefahrer und ihre Schiffe." (Boyens)
Kreske Ingwersen: "Ungewiss, wohin das Schicksal uns führt…" (Husum-Verlag)
Claus Peter Lieckfeld an Bente Faust: "Das Süderende der Welt" (KJM)
"The tale of the Cotton Club: 'The Aristocrat of Harlem'", podcastfulig The Bowery Boys, https://www.boweryboyshistory.com/2016/05/tale-cotton-club-aristocrat-harlem.html
"Föhrer und Amrumer Kranken-Unterstützungsverein von New York und Umgebung" uun Nordfrieslandlexikon, https://www.nordfriiskfutuur.eu/nordfrieslandlexikon/foehrer-und-amrumer-kranken-unterstuetzungsverein-von-new-york-und-umgebung/
A histoorisk fakten efterluket haa: Ute Maack an Yves Müller
"Feer tu New York. En stak faan´t ütjwaanrin." as en koproduksjuun faan NDR Sleeswig-Holstian an a Ferring Stiftung mä Honig & Gold.
Al dön fulgen fanst dü uun a ARD Audiothek: https://1.ard.de/Foehr_NewYork?sn=e1
An aueraal diar, huar´t ölers noch podcaster jaft.
--------
30:28
Fooder keeren an Black Friday (3/6)
Ian gefoor beeft det öler: Mä a Black Friday begant uun a USA en jiphaid, wat a wääreldswirtskaft juaren lung deel häält. Uk Inge hör famile hält det ap. Tu a salew tidj komt a NSDAP uun Tjiisklun muar an muar tu meecht, föör al uun Nuurdfresklun. Jüst diar ferbrangt Inge, nü njüügen juar ual, hör somer: Hat as ianfach tu tan an a aanjen üüb Feer skel ham rocht wat meeste. Diarbi draapt hat imer ens waler dediar Hermann Rickmers üütj´t naibüürstaarep…
A wichtigst beeftgrünjer tu detheer fulig:
Wilhelm Koops: "Wyker Gezeiten: 100 Jahre Auf und Ab in Wyk auf Föhr" (Husum-Verlag)
Kreske Ingwersen: "Ungewiss, wohin das Schicksal uns führt…" (Husum-Verlag)
"Wie freiheitsliebend sind die Friesen?", https://www.ndr.de/geschichte/Wie-freiheitsliebend-sind-die-Friesen,mythen120.html
"Rüm hart - klaar kiming", https://geschichte-s-h.de/sh-von-a-bis-z/r/ruem-hart-klaar-kiming/
"Spitzenwerte für die NSDAP: Als die Nazis an die Macht kamen", https://www.nordschleswiger.dk/de/suedschleswig/spitzenwerte-fuer-nsdap-als-nazis-macht-kamen
"Improvisierend durch die Krise: Der New Deal", https://www.bpb.de/shop/zeitschriften/apuz/green-new-deals-2022/345725/improvisierend-durch-die-krise-der-new-deal/
A histoorisk fakten efterluket haa: Ute Maack an Yves Müller
"Feer tu New York. En stak faan´t ütjwaanrin." as en koproduksjuun faan NDR Sleeswig-Holstian an a Ferring Stiftung mä Honig & Gold.
Al dön fulgen fanst dü uun a ARD Audiothek: https://1.ard.de/Foehr_NewYork?sn=e1
An aueraal diar, huar´t ölers noch podcaster jaft.
--------
30:46
En boxkampf an en briaf fol faan leefde (4/6)
Irgendhü lewet familje Ketelsen nimer tup bi ian steed. Efter de Börsencrash ferschükt Inge mä hör aatj, de Deli uun New York tu ferkuupin. Jo wel turaag tu Feer. Hör mam an a sastern san tu liker tidj al waler üüb´t eilun. Hermann diarjiin as üüs siamaan faan Feer wechgingen an fäärt. Man ei lung. So lunigt uk hi uun New York. At steed as grat, jä was, man Inge an Hermann finj likewel tuenöler. An do begant a krich.
A wichtigst beeftgrünjer tu detheer fulig:
Wilhelm Koops: "Wyker Gezeiten: 100 Jahre Auf und Ab in Wyk auf Föhr" (Husum-Verlag)
"Sitten und Brauchtum" im Nordfrieslandlexikon, https://www.nordfriiskfutuur.eu/nordfrieslandlexikon/sitten-und-brauchtum/
"Der boykottierte Boykott", https://www.spiegel.de/geschichte/olympia-1936-a-946498.html
"Olympics Leave Glow Of Pride In The Reich; Germans Themselves Seem to Have Taken Some Lessons to Heart and Visitors Gain a Good Impression", https://www.nytimes.com/1936/08/16/archives/olympics-leave-glow-of-pride-in-the-reich-germans-themselves-seem.html
A histoorisk fakten efterluket haa: Ute Maack an Yves Müller
"Feer tu New York. En stak faan´t ütjwaanrin." as en koproduksjuun faan NDR Sleeswig-Holstian an a Ferring Stiftung mä Honig & Gold.
Al dön fulgen fanst dü uun a ARD Audiothek: https://1.ard.de/Foehr_NewYork?sn=e1
An aueraal diar, huar´t ölers noch podcaster jaft.
--------
37:07
En krich an en bradlep (5/6)
Inge alian uun New York: 16 juar ual - a familje üüb Feer. An turaag kön hat nü rocht woor ei muar. A neist krich brangt ales uun hup. Man alian as´t ei, tu´n lok. Inge an Hermann san nü en paar, hial ofitsiel. Do treet uk a USA iin uun a krich. Hermann skal ham entskias an det hee fulgen: Hi wurt saldoot an skal föör Ameerikaa uun Europa kemfe. Inge blaft alian uun New York turaag, al waler. Of dön tau jo walersä?
A wichtigst beeftgrünjer tu detheer fulig:
Wilhelm Koops: "Wyker Gezeiten: 100 Jahre Auf und Ab in Wyk auf Föhr" (Husum-Verlag)
"Die Besetzung von Dänemark 1940", https://www.dhm.de/lemo/kapitel/der-zweite-weltkrieg/kriegsverlauf/besetzung-von-daenemark-1940
"Geschehen, neu gesehen. - D-Day. Freiheit, um jeden Preis!", ARTE Doku, https://educ.arte.tv/program/geschehen-neu-gesehen-wahre-geschichte--1
"Stichtag: 28. November 1943 - Die Teheran-Konferenz der 'Großen Drei' beginnt", https://www1.wdr.de/stichtag/stichtag7912.html
A histoorisk fakten efterluket haa: Ute Maack an Yves Müller
"Feer tu New York. En stak faan´t ütjwaanrin." as en koproduksjuun faan NDR Sleeswig-Holstian an a Ferring Stiftung mä Honig & Gold.
Al dön fulgen fanst dü uun a ARD Audiothek: https://1.ard.de/Foehr_NewYork?sn=e1
An aueraal diar, huar´t ölers noch podcaster jaft.
--------
49:51
Weitere Gesellschaft und Kultur PodcastsWeitere Gesellschaft und Kultur Podcasts
Über Föhr nach New York. Eine Auswanderergeschichte.
Erst die Weltwirtschaftskrise, dann der Zweite Weltkrieg – mittendrin zwei junge Friesen in New York. Inge und Hermann sind unabhängig voneinander in die USA ausgewandert und verlieben sich 1938. Dann muss Hermann für die Amerikaner an die Front. Wird er als Deutscher auf Deutsche schießen? Wie geht es weiter?
Inge und Hermanns Enkel Bente Faust hat ihre Spuren bis nach Harlem in New York verfolgt und erzählt in sechs Folgen ihre Liebesgeschichte. Der Podcast ist eine Koproduktion von NDR Schleswig-Holstein und der Ferring Stiftung mit Honig & Gold. Alle Folgen in der ARD Audiothek und überall, wo es Podcast gibt.